Η επιτακτική ανάγκη για την αντιμετώπιση της ανισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών στον τομέα του πολιτισμού (UNESCO, Δεκέμβριος 2017)
ΣΧΕΤ.: α) Το από 4-12-2015 έγγραφό μας με θέμα «Αφιέρωμα στις Ευρωπαίες γυναίκες ζωγράφους του δεύτερου μισού του 20ου αιώνα (Αθήνα, Μουσείο Φρυσίρα, Δεκέμβριος 2015 – Ιούνιος 2016)»: http://old.isotita.gr/index.php/news/2380 .
β) Το από 18-2-2016 έγγραφό μας με θέμα «Η δύναμη της γυναικείας καλλιτεχνικής δημιουργίας σε πείσμα των προκαταλήψεων – η περίπτωση της Vigée Le Brun»: http://old.isotita.gr/index.php/news/2484 .
γ) Το από 9-5-2016 έγγραφό μας με θέμα «Η αναγνώριση της συμβολής των γυναικών καλλιτεχνών στην προώθηση της ισότητας των φύλων από το διεθνούς φήμης Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης»: http://old.isotita.gr/index.php/news/2652 .
δ) Το από 3-6-2016 δελτίο τύπου της Γ.Γ.Ι.Φ. με θέμα «Η Τέχνη δεν έχει φύλο – Ξενάγηση των στελεχών της Γ.Γ.Ι.Φ. στην έκθεση ΕΚΕΙΝΕΣ-ELLES»:
ε) Το από 13-12-2016 έγγραφό μας με θέμα «Γυναικείες καλλιτεχνικές δημιουργίες στο Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (Θεσσαλονίκη, 4-11-2016 έως 7-1-2017)»: http://old.isotita.gr/index.php/news/2938 .
στ) Το από 30-12-2016 έγγραφό μας με θέμα «Η αναγνώριση της γυναικείας δημιουργίας στο χώρο της τέχνης από ένα Μουσείο ενάντια στην έμφυλη ανισότητα στην ενασχόληση με την τέχνη»: http://old.isotita.gr/index.php/news/2955 .
ζ) Το από 4-1-2017 έγγραφό μας με θέμα «Αξιοποίηση της δημόσιας δράσης της Γ.Γ.Ι.Φ. για τις γυναίκες στον πολιτισμό υπέρ των μελών του Εθνικού Επιμελητηριακού Δικτύου Ελληνίδων Γυναικών Επιχειρηματιών»: http://old.isotita.gr/index.php/news/2958 .
η) Το από 12-10-2017 έγγραφό μας με θέμα «Η κατανόηση της διαφορετικότητας και οι δύσκολες καταστάσεις των γυναικών μέσα από τον φωτογραφικό φακό (UNESCO, Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2017)»: http://www.isotita.gr/η-κατανόηση-της-διαφορετικότητας-και/ .
Σε συνέχεια των ανωτέρω σχετικών εμπεριστατωμένων εγγράφων της Διεύθυνσης Σχεδιασμού, Δημιουργίας Προτύπων και Παρακολούθησης Πολιτικών Ισότητας των Φύλων της Γ.Γ.Ι.Φ. σύμφωνα με το νέο Οργανισμό του Υπουργείου Εσωτερικών (Π.Δ. 141, ΦΕΚ 180/23-11-2017, κεφάλαιο Δ’: Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων, άρθρα 22-26), σας γνωρίζουμε τα εξής:
Η Εκπαιδευτική, Επιστημονική και Πολιτιστική Οργάνωση του Συστήματος του ΟΗΕ (γνωστή με το αρκτικόλεξο UNESCO) δημοσιοποίησε τον Δεκέμβριο του 2017 μία άκρως ποιοτική έρευνα με θέμα την αποτίμηση της εφαρμογής της Διεθνούς Σύμβασης για την Προστασία και την Προώθηση της Ποικιλομορφίας των Πολιτιστικών Εκφράσεων (2005) και τίτλο «(Ανα)Σχηματίζοντας τις Πολιτιστικές Πολιτικές: Προωθώντας τη δημιουργικότητα για την ανάπτυξη – (Re)Shaping Cultural Policies: Advancing creativity for development». Η έρευνα λειτουργεί ως χρηστικό εργαλείο και οδικός χάρτης για τη σύμπραξη του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα στο χώρο του πολιτισμού με σκοπό την ορθή διακυβέρνηση, τη βελτίωση των συνθηκών κινητικότητας των καλλιτεχνών, την ένταξη του πολιτισμού στις στρατηγικές για τη βιώσιμη ανάπτυξη, καθώς και την προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών:
http://unesdoc.unesco.org/images/0026/002605/260592e.pdf .
Το νέο πόνημα της UNESCO είναι συνολικής έκτασης 252 σελίδων στην αγγλική γλώσσα και διαρθρώνεται σε δέκα κεφάλαια. Το ένατο κεφάλαιο είναι αφιερωμένο στην ισότητα των φύλων και εντάσσεται στον τέταρτο στόχο της Διεθνούς Σύμβασης του 2005 περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων και θεμελιωδών ελευθεριών στο χώρο του πολιτισμού. Το εξώφυλλο της έρευνας απεικονίζει έργο της σύγχρονης φωτογράφου και καλλιτέχνιδας Aida Muluneh με τίτλο «H Αναχώρηση» (2016), το οποίο συνάδει με το μήνυμα του πονήματος περί ανασχηματισμού (σχετικός σύνδεσμος από τη γαλλική σελίδα της διαδικτυακής εγκυκλοπαίδειας για την ταυτότητα της 44χρονης δημιουργού από την Αιθιοπία: https://fr.wikipedia.org/wiki/Aida_Muluneh ).
Τα στατιστικά στοιχεία είναι άκρως αποκαλυπτικά της κατάστασης σχετικά με την έμφυλη ανισότητα στην πολιτιστική δημιουργία διεθνώς:
1) μόλις μία στις πέντε κινηματογραφικές ταινίες στην Ευρώπη σκηνοθετείται από γυναίκα
2) ο κατάλογος του περιοδικού Billboard με τις εκατό πιο ισχυρές προσωπικότητες στο χώρο της μουσικής για το 2017 περιλαμβάνει μόνο δεκαπέντε γυναίκες
3) οι γυναίκες απασχολούνται επαγγελματικά σε συγκεκριμένους τομείς του πολιτισμού:
– 60% στην εκπαίδευση και κατάρτιση
– 54% στο χώρο των εκδόσεων και του τύπου
– 26% στον οπτικοακουστικό τομέα
– 33% στον δημιουργικό τομέα
4) το καθεστώς μερικής απασχόλησης είναι γένους θηλυκού και στο χώρο του πολιτισμού: 27,7% για τις γυναίκες έναντι 17,5% για τους άνδρες συναδέλφους τους
5) μόλις το 16% των επιδοτούμενων κινηματογραφικών ταινιών στην Ευρώπη καταλήγει σε σκηνοθέτιδες, ενώ το υπόλοιπο ποσοστό αφορά το αρσενικό γένος (σκηνοθέτες)
6) έλλειμμα ισότητας καταγράφεται και στο χώρο της πολιτικής, αφού μόλις το 34% των Υπουργών Πολιτισμού είναι γυναίκες, σύμφωνα με τη βάση δεδομένων της UNESCO
7) σε έρευνα του 2013 για τη Μεγάλη Βρετανία αποκαλύφθηκε ότι μόλις το 31% των τριών χιλιάδων και πλέον καλλιτεχνών που εκπροσωπούνται από 134 εμπορικές γκαλερί του Λονδίνου, ήταν γυναίκες
8) τον Ιούλιο του 2017 ο δημόσιος φορέας ραδιοτηλεόρασης της Μεγάλης Βρετανίας (BBC) αποκάλυψε ότι μόλις το ένα τρίτο των 96 ατόμων με τις υψηλότερες χρηματικές απολαβές ήταν γένους θηλυκού – όσων αφορά τον κλάδο των προβεβλημένων τηλεπαρουσιαστών/-τριών, δυστυχώς μόνο δύο γυναίκες εμφανίζονται στον κατάλογο των δεκατεσσάρων ατόμων και οι επτά πρώτες θέσης κατάταξης αφορούν μόνο άνδρες
9) η στατιστική καταγραφή των κρατικών βραβείων πολιτισμού της Ισπανίας έτους 2010 είναι χαρακτηριστική του έμφυλου χάσματος: ενδεικτικά αναφέρουμε ότι το Εθνικό Βραβείο Λογοτεχνίας Miguel de Cervantes έχει απονεμηθεί σε τρεις γυναίκες (μονοψήφιο ποσοστό της τάξης του 8%), ενώ το Εθνικό Βραβείο Δοκιμίου απονεμήθηκε σε μία μόνο γυναίκα (ένα ακόμη μονοψήφιο ποσοστό της τάξης του 3%)
10) στην 32η Μπιενάλε του Σάο Πάολο (2016) το 61% των συμμετοχών αφορούσε γυναίκες δημιουργούς, στην 57η Μπιενάλε της Βενετίας (2015) το 40% των συμμετοχών προέρχονταν από γυναίκες, ενώ και η διεθνής πολιτιστική έκθεση της Γερμανίας Documentaκαταγράφει έμφυλο χάσμα ως προς τη συμμετοχή των καλλιτεχνών (στη 13η διοργάνωση το 2012 οι γυναίκες δημιουργοί αποτελούσαν ποσοστό 32%, ενώ για την 14η Documenta, η οποία φιλοξενήθηκε και στην Αθήνα το 2017, δεν ήταν διαθέσιμα στοιχεία την περίοδο εκπόνησης της έρευνας από την UNESCO – υπογραμμίζεται ότι η Documenta ξεκίνησε το 1955 με συμμετοχή επτά γυναικών σε σύνολο 148 καλλιτεχνών, δηλαδή ποσοστό 4,7%)
11) τη θεατρική περίοδο 2012-2013 μόλις το 10,5% των παραστάσεων του Broadway στη Νέα Υόρκη είχαν γραφτεί από γυναίκες.
Το ένατο κεφάλαιο της αξιόπιστης έρευνας της UNESCO προτείνει τέσσερις βασικούς άξονες για την αντιμετώπιση του χάσματος μεταξύ γυναικών και ανδρών στο χώρο του πολιτισμού:
α) ένταξη της διάστασης του φύλου σε όλες τις πολιτικές και δράσεις στον πολιτιστικό τομέα
β) ποσοτική και ποιοτική αναβάθμιση της στατιστικής καταγραφής της συμμετοχής των δύο φύλων στο χώρο του πολιτισμού
γ) διασφάλιση της ισότιμης πρόσβασης ανδρών και γυναικών σε χρηματοδότηση, καθώς και σε λοιπές ευκαιρίες δημιουργίας, απασχόλησης και προβολής
δ) ουσιαστική υποστήριξη των γυναικών ως δημιουργών και παραγωγών σύγχρονων πολιτιστικών εκφράσεων.
Η Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων υποστηρίζει πλήρως την ένταξη της διάστασης του φύλου σε όλες τις εκφάνσεις του δημόσιου και του ιδιωτικού βίου, όπως αποδεικνύεται περίτρανα από το «Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Ισότητα των Φύλων 2016-2020», το οποίο εκπονήθηκε με δική της πρωτοβουλία και λειτουργεί ως οδικός χάρτης για τις πολιτικές και τις δράσεις στον τομέα της νομικής και ουσιαστικής ισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών στη χώρα μας: http://www.isotita.gr/ethniko-programma-drasis/ . Το ΕΣΔΙΦ 2016-2020 διαρθρώνεται σε έξι πεδία πολιτικής και ο τομέας του πολιτισμού εμπεριέχεται στο τέταρτο πεδίο με τίτλο «Εκπαίδευση, Κατάρτιση, Πολιτισμός, Αθλητισμός και Μ.Μ.Ε.».
Ενδεικτικά αναφέρουμε τις κάτωθι δράσεις, οι οποίες υλοποιήθηκαν από τον κρατικό φορέα ισότητας των φύλων στο πλαίσιο του ΕΣΔΙΦ 2016-2020:
Απρίλιος 2017
1) Διοργάνωση από το Τμήμα Υλοποίησης & Παρακολούθησης Πολιτικών Ισότητας των Φύλων της Γ.Γ.Ι.Φ. πολιτιστικής εκδήλωσης στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο με θέμα την παρουσία του βιβλίου «Ύβρις» της Ντούμπραβκα Λάλιτς (Αθήνα, 3/4/2017).
2) Διοργάνωση από το Τμήμα Υλοποίησης & Παρακολούθησης Πολιτικών Ισότητας των Φύλων της Γ.Γ.Ι.Φ. πολιτιστικής εκδήλωσης στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος με θέμα «50/50: Ισότητα και στον Κινηματογράφο» (Αθήνα, 7-9/4/2017) και έκδοση σχετικού απολογιστικού δελτίου τύπου στις 10/4/2017.
3) Δημόσια δράση ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης προς τα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το Υπουργείο Υγείας & Κοινωνικών Υποθέσεων/Μονάδα Ισότητας των Φύλων της Σουηδίας, το Συμβούλιο της Ευρώπης στις 6/4/2017 και 10/4/2017, καθώς και τον Εκπαιδευτικό, Επιστημονικό & Πολιτιστικό Οργανισμό του Συστήματος του Ο.Η.Ε. (UNESCO) στις 7/4/2017 για την πολιτιστική εκδήλωση της Γ.Γ.Ι.Φ. με θέμα «50/50: Ισότητα και στον Κινηματογράφο» (Αθήνα, 7-9/4/2017).
– Η Επιτροπή για την Ισότητα στην Εργασία και την Απασχόληση της Πορτογαλίας απέστειλε στις 6/4/2017 συγχαρητήριο μήνυμα στον κ.Διευθυντή Ανάπτυξης & Υποστήριξης Πολιτικών Ισότητας των Φύλων της Γ.Γ.Ι.Φ., το οποίο έχει ήδη κοινοποιηθεί στην πολιτική ηγεσία και τις αρμόδιες οργανικές μονάδες της Γ.Γ.Ι.Φ., καθώς και στην Πρεσβεία της Σουηδίας στην Ελλάδα, με την υποστήριξη της οποίας διοργανώθηκε η συγκεκριμένη πολιτιστική εκδήλωση.
– Η δημόσια δράση της Γ.Γ.Ι.Φ. αναρτήθηκε στις 7/4/2017 στη διαδικτυακή πλατφόρμα «ΕυρωΦύλο – EuroGender» του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου για την Ισότητα των Φύλων.
– Η Ευρωπαϊκή Πύλη για τη Γυναικεία Επιχειρηματικότητα WE-gate απέστειλε στις 7/4/2017 και 11/4/2017 θετικά σχόλια στον αρμόδιο Διευθυντή της Γ.Γ.Ι.Φ., τα οποία έχουν ήδη κοινοποιηθεί στην πολιτική ηγεσία και τις αρμόδιες οργανικές μονάδες της Γ.Γ.Ι.Φ., καθώς και στην Πρεσβεία της Σουηδίας στην Ελλάδα, με την υποστήριξη της οποίας διοργανώθηκε η συγκεκριμένη πολιτιστική εκδήλωση.
4) Ενημέρωση των θεσμικών οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, των Σουηδικών Αρχών, καθώς και του Συμβουλίου της Ευρώπης στις 20/4/2017, καθώς και του Εκπαιδευτικού, Επιστημονικού και Πολιτιστικού Οργανισμού του Συστήματος του Ο.Η.Ε. (UNESCO) και των Αρμενικών Αρχών στις 21/4/2017 για την ευρωπαϊκή προβολή της πολιτιστικής εκδήλωσης της Γ.Γ.Ι.Φ. με θέμα «50/50: Ισότητα και στον Κινηματογράφο» μέσω της Ηλεκτρονικής Πύλης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη Γυναικεία Επιχειρηματικότητα WE-gate.
– Η «Ευρωπαϊκή Πύλη για τη Γυναικεία Επιχειρηματικότητα» απέστειλε αυθημερόν εγκάρδιο ευχαριστήριο μήνυμα στον αρμόδιο Διευθυντή της Γ.Γ.Ι.Φ., το οποίο έχει ήδη κοινοποιηθεί στην πολιτική ηγεσία και τις αρμόδιες οργανικές μονάδες της Υπηρεσίας μας, καθώς και στην Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα.
– Η κα Πρέσβειρα της Σουηδίας στην Ελλάδα απέστειλε ευχαριστήρια επιστολή στον αρμόδιο Διευθυντή της Γ.Γ.Ι.Φ. στις 28/4/2017, το οποίο έχει ήδη κοινοποιηθεί στην πολιτική ηγεσία και τις αρμόδιες οργανικές μονάδες της Υπηρεσίας μας.
5) Συμμετοχή, κατόπιν συνεργασίας του αρμόδιου Διευθυντή Ανάπτυξης & Υποστήριξης Πολιτικών Ισότητας των Φύλων της Γ.Γ.Ι.Φ. με την Ελληνική Εθνική Επιτροπή για την UNESCO και το Πανεπιστήμιο Πατρών, στην on line έρευνα του Συγχρηματοδοτούμενου Προγράμματος με θέμα «Ψηφιακό Εκπαιδευτικό Δίκτυο για Πολιτιστικά Προγράμματα» (Αθήνα, 24/4/2017).
Μάιος 2017
Προωθητική δράση της Γ.Γ.Ι.Φ. στις 4/5/2017 μέσω της σελίδας της στο facebook για τις εξής πολιτιστικές εκδηλώσεις:
α) έκθεση εικαστικών τεχνών με θέμα «Πέντε γυναίκες συνομιλούν με την τέχνη» (Δήμος Νεάπολης-Συκεών, 5-17/5/2017)
β) εκδήλωση με θέμα «Γυναίκες ηθοποιοί διαβάζουν κείμενα γυναικών συγγραφέων» (Δήμος Αθηναίων, 16/5/2017)
γ) εκδήλωση για την «20 Μαΐου – Διεθνής Ημέρα Μουσείων» με θέμα «Μαζί ζωγραφίζουμε όσα δεν λέμε» (Μουσείο Ελληνικής Παιδικής Τέχνης, 20/5/2017).
Ιούνιος 2017
1) Συνδιοργάνωση από το Τμήμα Υλοποίησης & Παρακολούθησης Πολιτικών Ισότητας των Φύλων της Γ.Γ.Ι.Φ., το Θέατρο Ελληνικών Χορών «Δόρα Στράτου» και το Διεθνές Συμβούλιο Χορού UNESCO (Τμήμα Αθηνών) της πολιτιστικής εκδήλωσης με τίτλο «Μνήμες, μελωδίες και γυρίσματα» με τη συμμετοχή μουσικοχορευτικών συγκροτημάτων από κοινότητες μεταναστών/-τριών και από τις Δομές Φιλοξενίας Προσφύγων στην Αττική (Αθήνα, Λόφος Φιλοπάππου, 12/6/2017).
2) Αποστολή εμπεριστατωμένης απάντησης στο Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού στις 15/6/2017 με θέμα τη συνεισφορά του πολιτισμού στην εκπλήρωση των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης σε συνάρτηση με την ενδυνάμωση της θέσης των γυναικών (παράγραφος 10c της Απόφασης 70/214 της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών).
– To Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού απέστειλε στον αρμόδιο Διευθυντή Ανάπτυξης & Υποστήριξης Πολιτικών Ισότητας των Φύλων της Γ.Γ.Ι.Φ. εγκάρδιο ευχαριστήριο μήνυμα στις 26/6/2017, το οποίο έχει ήδη κοινοποιηθεί στην πολιτική ηγεσία και τις αρμόδιες οργανικές μονάδες της Υπηρεσίας μας.
3) Εμπεριστατωμένη ενημέρωση των Αρμενικών Αρχών στις 19/6/2017 για τη συμμετοχή αρμενικού συγκροτήματος στη μουσικοχορευτική εκδήλωση «Μνήμες, μελωδίες και γυρίσματα: Γυναίκες πέρα από τα σύνορα» (Αθήνα, Λόφος Φιλοπάππου, 12/6/2017), καθώς και για τις πολιτικές και δράσεις της Γ.Γ.Ι.Φ. στον τομέα του πολιτισμού.
– To Υπουργείο Εξωτερικών της Αρμενίας απέστειλε στον αρμόδιο Διευθυντή Ανάπτυξης & Υποστήριξης Πολιτικών Ισότητας των Φύλων της Γ.Γ.Ι.Φ. εγκάρδιο ευχαριστήριο μήνυμα στις 27/6/2017, το οποίο έχει ήδη κοινοποιηθεί στην πολιτική ηγεσία και τις αρμόδιες οργανικές μονάδες της Υπηρεσίας μας, του Υπουργείου Εσωτερικών, του Υπουργείου Εξωτερικών, καθώς και στις αντίστοιχες Πρεσβείες σε Αθήνα και Ερεβάν.
4) Εμπεριστατωμένη ενημέρωση του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης στις 28/6/2017 με θέμα την προωθητική δράση της Γ.Γ.Ι.Φ. για την πολιτιστική εκδήλωση του ΚΜΣΤ σχετικά με τον ρόλο της τέχνης στην εξομάλυνση της καθημερινότητας των προσφύγων (Θεσσαλονίκη, 4/7/2017), καθώς και τις δράσεις της Γ.Γ.Ι.Φ. υπέρ των γυναικών προσφύγων και των παιδιών τους.
5) Συμμετοχή του Τμήματος Υλοποίησης & Παρακολούθησης Πολιτικών Ισότητας των Φύλων της Γ.Γ.Ι.Φ. στη διοργάνωση της εκδήλωσης του Οργανισμού Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης με θέμα «Ισότητα των Φύλων: Αγώνας για ένα καλύτερο αύριο» και ειδικότερα στην προβολή του βραβευμένου ντοκιμαντέρ της Ευαγγελίας Κρανιώτη “Exotica, Erotica, etc” (Θεσσαλονίκη, 29/6/2017).
Νοέμβριος 2017
Συμμετοχή του Τμήματος Υλοποίησης & Παρακολούθησης Πολιτικών Ισότητας των Φύλων της Γ.Γ.Ι.Φ. στην ημερίδα ευαισθητοποίησης του Υπουργείου Πολιτισμού & Αθλητισμού με θέμα τη Σύμβαση της UNESCO για την Προστασία και Προώθηση της Ποικιλομορφίας των Πολιτιστικών Εκφράσεων (Αθήνα, 8/11/2017).
Η συγκεκριμένη δημόσια δράση ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης της Διεύθυνσης Σχεδιασμού, Δημιουργίας Προτύπων και Παρακολούθησης Πολιτικών Ισότητας των Φύλων της Γ.Γ.Ι.Φ. εντάσσεται στο θεματικό πεδίο «Γυναίκες και Πολιτισμός» και υλοποιείται στο πλαίσιο αξιοποίησης όλων των εργαλείων στον αγώνα για την επίτευξη της ουσιαστικής ισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών, σύμφωνα και με τις κατευθυντήριες γραμμές των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης (Ατζέντα 2030).
