Έκδοση της UNESCO με τίτλο «Ισότητα των Φύλων, Κληρονομιά και Δημιουργικότητα» (Παρίσι, 2014)

Σας γνωρίζουμε ότι η Οργάνωση των Ηνωμένων Εθνών για την Εκπαίδευση, την Επιστήμη και τον Πολιτισμό (UNESCO) προέβη στην έκδοση μελέτης με θέμα «Ισότητα των Φύλων, Κληρονομιά και Δημιουργικότητα» (Παρίσι, 2014). Πρόκειται για μία προσεγμένη έκδοση συνολικής έκτασης 158 σελίδων στην αγγλική γλώσσα, η οποία εστιάζει στο ρόλο της ισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών αναφορικά με την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς και την προαγωγή της καλλιτεχνικής δημιουργίας: http://unesdoc.unesco.org/images/0022/002294/229418e.pdf .

Η συγκεκριμένη έκδοση περιλαμβάνει χρήσιμα στατιστικά στοιχεία και καταγράφει τις βασικές προκλήσεις μεταξύ ισότητας των φύλων και πολιτισμού. Πιο συγκεκριμένα:

– στη Μεγάλη Βρετανία το 2010 το 60-75% των εργαζομένων στον τομέα των οπτικοακουστικών μέσων, της μουσικής παραγωγής και των ψηφιακών ΜΜΕ ήταν άνδρες

– στη Φινλανδία το 2012 το 53% των εργαζομένων στο χώρο του πολιτισμού ήταν γυναίκες – η πλειοψηφία αυτών ασχολούνται με τις τέχνες και τη λογοτεχνία, ενώ αποτελούν μειοψηφία στη βιομηχανία του κινηματογράφου και της μουσικής

– στις ΗΠΑ το 2008 τα δύο τρίτα των μουσικών, των παραγωγών και των φωτογράφων ήταν άνδρες

– στην Αυστραλία το 2011 άνω του 90% των τεχνικών ήχου, των χειριστών κάμερας και των διευθυντών φωτογραφίας ήταν γένους αρσενικού

– στις ΗΠΑ το 78% των αρχιτεκτόνων/-ισσών είναι γένους αρσενικού, ενώ το ποσοστό των αυτοαπασχολούμενων γυναικών στο χώρο του πολιτισμού είναι τριπλάσιο σε σχέση με το αντίστοιχο των αυτοαπασχολούμενων γυναικών σε μη καλλιτεχνικά επαγγέλματα (24,49% έναντι 7,36%).

Τα κύρια ευρήματα της μελέτης εντοπίζονται ως εξής:

α) απουσία αξιόπιστων και σε τακτά χρονικά διαστήματα ερευνών και στατιστικών δεδομένων για την ισότητα των φύλων στον πολιτισμό

β) απουσία της διάστασης του φύλου καθόλη τη διαδικασία αξιολόγησης και παρακολούθησης των τομέων της πολιτιστικής κληρονομιάς και δημιουργίας

γ) ευρεία αποδοχή για την αναγκαιότητα ένταξης της διάστασης του φύλου στις πολιτικές, στα σχέδια δράσης και στη νομοθεσία για τον πολιτισμό

δ) χάσμα λόγω φύλου στους/στις αποδέκτες/-τριες των πολιτιστικών αγαθών

ε) ανάγκη αναδιάρθρωσης των δομών και των θεσμικών μηχανισμών με σκοπό την προώθηση της αρχής της ισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών και στο χώρο του πολιτισμού

στ) ανισομερής συμμετοχή των δύο φύλων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση στους τομείς του πολιτισμού

ζ) υποεκπροσώπηση των γυναικών στα κέντρα λήψης αποφάσεων στα επαγγέλματα του πολιτιστικού τομέα

η) ύπαρξη στερεότυπων αντιλήψεων για τη σχέση μεταξύ γυναικών και ανδρών σε όλες τις εκφάνσεις του δημόσιου και του ιδιωτικού βίου, οι οποίες συχνά αναπαράγονται μέσω της τέχνης και του πολιτισμού.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η ενότητα της μελέτης με θέμα τη διάσταση του φύλου στον τομέα της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Στις σελίδες 63-64 της έντυπης έκδοσης υπάρχει ειδική αναφορά στο καθεστώς του Αγίου Όρους και της απαγόρευσης εισόδου του γυναικείου φύλου στην κοινότητα των είκοσι Μονών με τους περίπου 1400 μοναχούς. Το 1988 το Άγιο Όρος εντάχθηκε στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Η ίδια η επιτροπή σύνταξης του Καταλόγου έθεσε το ζήτημα κατά πόσο είναι ορθή η συμπερίληψη όταν υπάρχει σαφής αποκλεισμός πρόσβασης πλέον του μισού πληθυσμού του πλανήτη. Αναφορά υπάρχει επίσης σε σχετικό άρθρο της έγκυρης βρετανικής εφημερίδας The Guardian στις 18-9-2012, όπου μνημονεύεται η ανθρωπιστική δράση των μοναχών χωρίς διάκριση λόγω φύλου την περίοδο του εμφυλίου πολέμου και το 2008 (περίθαλψη γυναικών από τη Μολδαβία μετά την εγκατάλειψή τους από Ουκρανούς λαθρέμπορους στις ακτές του Αγίου Όρους).