Αναθεωρημένη έκδοση διεθνούς εγχειριδίου για τη σεξουαλική εκπαίδευση σε συνάρτηση με τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης με σκοπό την προαγωγή της υγείας, της ποιοτικής εκπαίδευσης και της ισότητας των φύλων (UNESCO, Ιανουάριος 2018)
ΣΧΕΤ.: α) Το από 14-2-2017 δελτίο τύπου της Γ.Γ.Ι.Φ. με θέμα «14 Φεβρουαρίου – Ευρωπαϊκή Ημέρα Σεξουαλικής Υγείας»:
β) Το από 15-2-2017 δελτίο τύπου της Γ.Γ.Ι.Φ. με θέμα «Η στήριξη της Γ.Γ.Ι.Φ. στην εκπαιδευτική Θεματική Εβδομάδα: Σώμα και Ταυτότητα»:
γ) Το από 4-9-2017 εμπεριστατωμένο έγγραφο της Διεύθυνσης Σχεδιασμού, Δημιουργίας Προτύπων και Παρακολούθησης Πολιτικών Ισότητας των Φύλων της Γ.Γ.Ι.Φ. με θέμα «44 δράσεις της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων για την εκπαίδευση το σχολικό έτος 2016-2017»: http://www.isotita.gr/44-δράσεις-της-γενικής-γραμματείας-ισότ/.
Σε συνέχεια των ανωτέρω σχετικών, σας γνωρίζουμε ότι στις 10 Ιανουαρίου 2018 δημοσιοποιήθηκε από την Εκπαιδευτική, Επιστημονική και Πολιτιστική Οργάνωση του Συστήματος του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (UNESCO) η επικαιροποιημένη έκδοση ενός διεθνούς τεχνικού οδηγού για τη σεξουαλική εκπαίδευση. Η παρούσα έκδοση καθίσταται άκρως απαραίτητη σε σχέση με την πρώτη απόπειρα του 1999, λόγω της ανάγκης εναρμόνισης της σεξουαλικής εκπαίδευσης με τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης (Ατζέντα 2030) ως εξής:
α) Στόχος 3: καλή υγεία και ευημερία για ολόκληρο τον πληθυσμό του πλανήτη
β) Στόχος 4: ποιοτική εκπαίδευση για όλους τους ανθρώπους
γ) Στόχος 5: ισότητα των φύλων.
Ο ποιοτικός οδηγός συνολικής έκτασης 139 σελίδων στην αγγλική γλώσσα περιλαμβάνει αξιόπιστο και εύχρηστο υλικό τεκμηρίωσης για τα βήματα προσέγγισης του ευαίσθητου ζητήματος της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης προς όφελος του ατόμου και της κοινωνίας:
http://unesdoc.unesco.org/images/0026/002607/260770e.pdf .
Τα στατιστικά στοιχεία που ακολουθούν, επιβεβαιώνουν με τον πλέον διαυγή τρόπο την αναγκαιότητα για μία ολοκληρωμένη αντιμετώπιση του θέματος σε διεθνές επίπεδο:
1) σύμφωνα με στοιχεία της UNESCO έτους 2016, 263 εκατομμύρια παιδιά και έφηβοι/-ες ηλικίας 6 έως 15 ετών δεν παρακολουθούν μαθήματα σε σχολείο ή έχουν διακόψει τη φοίτησή τους
2) το 90% των γεννήσεων από έφηβες μητέρες στις αναπτυσσόμενες χώρες συμβαίνει εντός γάμου (πρόωροι ή/και καταναγκαστικοί γάμοι πριν την ενηλικίωση)
3) περίπου τρία εκατομμύρια κορίτσια ηλικίας 15 έως 19 ετών ετησίως προβαίνουν σε έκτρωση χωρίς τήρηση αυστηρών ιατρικών προδιαγραφών
4) σύμφωνα με τη UNICEF, περίπου 120 εκατομμύρια κορίτσια (αναλογία 1 προς 10) έχουν πέσει θύματα σεξουαλικής βίας σε διάφορες περιοχές του πλανήτη
5) η σεξουαλική κακοποίηση στην παιδική ηλικία επηρεάζει ανεξίτηλα την ενήλικη ζωή, δεδομένου ότι, σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία, το 20% των γυναικών και το 5-10% των ανδρών έχουν δηλώσει ότι έχουν υποστεί σεξουαλική βία στην παιδική τους ηλικία
6) τουλάχιστον 200 εκατομμύρια γυναίκες και κορίτσια που διαβιούν σήμερα σε τριάντα χώρες, έχουν υποστεί ακρωτηριασμό των γεννητικών τους οργάνων και στις περισσότερες από αυτές τις χώρες ο ακρωτηριασμός επήλθε πριν την ηλικία των πέντε ετών
7) τέσσερα στα δέκα κορίτσια σε χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής παντρεύονται πριν την ηλικία των δεκαοκτώ ετών
8) το 2015 η μόλυνση από τον ιό HIV/AIDS ήταν η ένατη αιτία θανάτου για τον εφηβικό πληθυσμό παγκοσμίως
9) υπολογίζεται ότι περίπου 333 εκατομμύρια νέα κρούσματα ιάσιμων σεξουαλικών μεταδιδόμενων νοσημάτων καταγράφονται κάθε χρόνο και οι περισσότερες περιπτώσεις αφορούν τις ηλικιακές ομάδες 20-24 και 15-19 ετών (αναλογία 1 προς 20 νέα άτομα)
10) μία στις δέκα γυναίκες άνω των δεκαπέντε ετών έχει πέσει θύμα διαδικτυακού εκφοβισμού στα Κράτη-Μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ο διεθνής οδηγός της UNESCO εστιάζει σε οκτώ βασικές έννοιες της σεξουαλικής αγωγής, οι οποίες αλληλοσυμπληρώνονται και κατανέμονται σε τέσσερις ηλικιακές ομάδες για μαθήτριες και μαθητές της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (5-8 ετών, 9-12 ετών, 12-15 ετών, 15-18+ ετών):
– σχέσεις
– αξίες, δικαιώματα, πολιτισμός και σεξουαλικότητα
– κατανόηση του φύλου
– βία και ασφάλεια
– δεξιότητες για υγεία και ευημερία
– η ανάπτυξη του ανθρώπινου σώματος
– σεξουαλικότητα και σεξουαλική συμπεριφορά
– σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία.
Ειδικά για το φύλο, η συγκεκριμένη ενότητα αποτελείται από τρεις άξονες (σελίδες 49-52 της έντυπης έκδοσης):
– η κοινωνική κατασκευή του φύλου και οι κανόνες φύλου
– ισότητα των φύλων, στερεότυπα και προκαταλήψεις
– έμφυλη βία.
Σύμφωνα με τα συμπεράσματα του οδηγού, η σεξουαλική εκπαίδευση έχει πολλαπλά οφέλη για άνδρες και γυναίκες:
α) πρόληψη και μείωση των κρουσμάτων έμφυλης βίας
β) εμπέδωση της αίσθησης της αυτοεκτίμησης
γ) δημιουργία ισχυρότερων και πιο υγιών διαπροσωπικών σχέσεων.
Τέλος, αξίζει να επισημανθεί ότι πάγια θέση και αίτημα της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων αποτελεί η εισαγωγή της σεξουαλικής εκπαίδευσης στα σχολεία ως διακριτό αντικείμενο, στη βάση μίας διεπιστημονικής διαθεματικής προσέγγισης. Η έννοια του φύλου, ως κατηγορία σχέσης πολιτισμικά καθορισμένη και συστατικό στοιχείο κοινωνικών σχέσεων, το οποίο στηρίζεται στις αντιληπτές διαφορές ανάμεσα στα φύλα, δρα καθοριστικά σε σύμβολα, κανόνες, θεσμούς και αντιλήψεις και συνιστά θεμελιακό πεδίο νοηματοδότησης των σχέσεων εξουσίας.
Η συγκεκριμένη δημόσια δράση ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης της Διεύθυνσης Σχεδιασμού, Δημιουργίας Προτύπων και Παρακολούθησης Πολιτικών Ισότητας των Φύλων της Γ.Γ.Ι.Φ. εντάσσεται στα θεματικά πεδία «Γυναίκες και Εκπαίδευση» και «Γυναίκες και Υγεία» και υλοποιείται στο πλαίσιο αξιοποίησης όλων των εργαλείων στον αγώνα για την επίτευξη της ουσιαστικής ισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών, σύμφωνα και με τις κατευθυντήριες γραμμές των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης (Ατζέντα 2030).
