Εμπεριστατωμένη ενημερωτική έκθεση για τη γυναικεία επιχειρηματικότητα και τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις στην Ε.Ε. (Νοέμβριος 2016)
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Υπουργείο Οικονομίας της Σλοβακίας συνδιοργάνωσαν τη Σύνοδο για τις Μικρές και Μεσαίες Επιχειρήσεις, καθώς και την ετήσια συνάντηση του Ευρωπαϊκού Δικτύου για τη Γυναικεία Επιχειρηματικότητα. Σύμφωνα με την τακτική της Ε.Ε., οι δύο εκδηλώσεις πραγματοποιούνται το δεύτερο εξάμηνο κάθε έτους στη χώρα που ασκεί την εκ περιτροπής Προεδρία, γι’ αυτό και εντάχθηκαν στο επίσημο πρόγραμμα της Σλοβακικής Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ιούλιος-Δεκέμβριος 2016).
Κατόπιν σχετικής πρόσκλησης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ανάλογης απόφασης της κας Γενικής Γραμματέα Ισότητας των Φύλων, η Υπηρεσία μας εκπροσωπήθηκε από τον κ.Διευθυντή Ανάπτυξης & Υποστήριξης Πολιτικών Ισότητας των Φύλων της Γ.Γ.Ι.Φ.
Τα κύρια σημεία των τριήμερων εργασιών στη σλοβακική πρωτεύουσα συνοψίζονται ως εξής:
Σύμφωνα με την Ετήσια Έκθεση για τις Ευρωπαϊκές ΜΜΕ 2015/2016, η οποία παρουσιάστηκε επίσημα την Πέμπτη 24 Νοεμβρίου 2016 στο πλαίσιο της Συνόδου, οι ΜΜΕ αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της οικονομίας της Ευρώπης των 28, αφού το 2015 οι περίπου 23 εκατομμύρια μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) συνεισέφεραν 3,9 τρισεκατομμύρια ευρώ σε προστιθέμενη αξία και απασχόλησαν 90 εκατομμύρια άτομα.
Ακολουθούν ορισμένα χρήσιμα και άκρως κατατοπιστικά στατιστικά στοιχεία για την κατάσταση των ΜΜΕ στην Ε.Ε.:
1) τα δύο τρίτα της απασχόλησης στην Ε.Ε. οφείλονται στις ΜΜΕ: η συντριπτική πλειοψηφία αυτών των επιχειρήσεων απασχολεί λιγότερο από δέκα άτομα και αποτελούν το 93% του συνόλου των επιχειρήσεων εκτός του χρηματοοικονομικού τομέα
2) οι ΜΜΕ δείχνουν να ανακάμπτουν μετά την οικονομική και νομισματική κρίση του 2008: η απασχόληση στις ΜΜΕ αυξήθηκε κατά 1,1% το 2014 και κατά 1,5% το 2015, ενώ όσον αφορά την προστιθέμενη αξία καταγράφηκε αύξηση 5,7% το 2015
3) οι πέντε τομείς των ΜΜΕ με θετικό πρόσημο στην αύξηση της απασχόλησης σε ποσοστό 78% είναι οι ακόλουθοι:
– στέγαση και τροφή
– επιχειρηματικές υπηρεσίες
– κατασκευές
– βιομηχανική παραγωγή
– χονδρεμπόριο και λιανεμπόριο
4) το 2015 η αναλογία σχετικά με τον αριθμό των ΜΜΕ ανά εκατό κατοίκους στα Κράτη-Μέλη ήταν η εξής:
– το υψηλότερο ποσοστό καταγράφεται στην Τσεχία με 9,4% και το χαμηλότερο στη Ρουμανία με 2,2%
– η πρώτη πεντάδα περιλαμβάνει τη χώρα μας με ποσοστό 6,5% με τις ακόλουθες χώρες να προπορεύονται: Πορτογαλία 7,6%, Σλοβακία 7,5% και Σουηδία 7%
– η πεντάδα με τα χαμηλότερα ποσοστά συμπληρώνεται από τη Γερμανία με 2,7%, τη Μεγάλη Βρετανία με 2,9%, καθώς και τις χώρες Κροατία και Ιρλανδία με 3,5%
– το αντίστοιχο ποσοστό για την Κύπρο είναι 5,5%, τη στιγμή που ο κοινοτικός μέσος όρος είναι 4,5%
5) όσον αφορά την εξαγωγική δραστηριότητα των ΜΜΕ, υπογραμμίζεται ότι το 2013 μόλις 1,2 εκατομμύρια ΜΜΕ στην Ευρώπη των 28 δραστηριοποιήθηκαν στο χώρο των εξαγωγών με την Κύπρο και την Ελλάδα να καταγράφουν αύξηση των εξαγωγών σε αγαθά και υπηρεσίες λιγότερο από 10% την περίοδο 2009-2013. Αντίθετα, αύξηση άνω του 50% καταγράφηκε στην εξαγωγική δραστηριότητα των ΜΜΕ στις χώρες Εσθονία, Λιθουανία, Σλοβακία και Ρουμανία.
Ο επιχειρηματικός χώρος είναι απαιτητικός και ανταγωνιστικός, ενώ παράλληλα απαιτεί συνεχή εγρήγορση, προσπάθεια, ανάπτυξη δεξιοτήτων και προσαρμοστικότητα στις συνεχώς μεταβαλλόμενες συνθήκες της οικονομίας σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Αυτό το κλίμα αποτυπώνει η αφίσα της φετινής διοργάνωσης με καθαρά σλοβακικό χρώμα. Ο αγώνας και η προσπάθεια των επιχειρηματιών, ανδρών και γυναικών, για επιτυχία και καταξίωση παρομοιάζεται ως μία διαδικασία αναρρίχησης στην οροσειρά Τάτρας, την υψηλότερη οροσειρά των Καρπαθίων, δηλαδή του δεύτερου πιο εκτεταμένου ορεινού συστήματος στην Ευρώπη μετά τις Άλπεις. Επιπλέον, η Σλοβακική Προεδρία του Συμβουλίου της Ε.Ε. εξέδωσε αναμνηστικό γραμματόσημο, το οποίο απεικονίζει τα δάση της χώρας με άμεση διασύνδεση με τη χλωρίδα και την πανίδα της οροσειράς Τάτρας.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στηρίζει τις ΜΜΕ και τη γυναικεία επιχειρηματικότητα με συγκεκριμένες δράσεις όπως:
α) τη «Δράση για τις Μικρές Επιχειρήσεις» (the “Small Business Act”) με δέκα βασικές αρχές:
– επιχειρηματικότητα
– δεύτερη ευκαιρία
– φιλική νομοθεσία προς τις ΜΜΕ γνωστή με τη διεθνή ορολογία “Think Small First”
– δημόσια διοίκηση που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες των ΜΜΕ
– κρατική επιχορήγηση και δημόσιες προμήθειες
– πρόσβαση σε πηγές χρηματοδότησης
– Ενιαία Αγορά
– δεξιότητες και καινοτομία
– επιχειρηματικό περιβάλλον
– διεθνοποίηση.
β) το Πρόγραμμα «Erasmus για Νέους και Νέες Επιχειρηματίες», το οποίο εγκαινιάστηκε το 2009 κατόπιν πρωτοβουλίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Μέχρι σήμερα περισσότεροι/-ες από 4.000 επιχειρηματίες έχουν συμμετάσχει στο εν λόγω πρόγραμμα ανταλλαγών γνωρίζοντας καινούργιους/-ες επιχειρηματίες από άλλη χώρα και αναπτύσσοντας τη δική τους επιχείρηση. Ο μεγαλύτερος αριθμός ωφελουμένων προέρχεται από τις χώρες Ιταλία, Ισπανία, Ρουμανία, Ελλάδα και Πολωνία, ενώ οι πιο δημοφιλείς προορισμοί είναι οι χώρες Ισπανία, Ιταλία, Μεγάλη Βρετανία, Γερμανία και Βέλγιο με μέση διάρκεια παραμονής σε αυτές τους 3,5 μήνες. Αξίζει να τονιστεί ότι το ένα τρίτο των συμμετοχών είναι γένους θηλυκού.
γ) το Πιλοτικό Πρόγραμμα με τίτλο “European Network of Business Angels for Women Entrepreneurs” και στόχο αφενός την αύξηση των εναλλακτικών πηγών χρηματοδότησης για γυναίκες επιχειρηματίες, ιδίως κατά την έναρξη της επιχειρηματικής τους δραστηριότητας και αφετέρου την ισχυροποίηση του εν λόγω Ευρωπαϊκού Δικτύου με τη συμμετοχή περισσότερων δραστήριων προσωπικοτήτων. Μέχρι τέλος του έτους αναμένεται η δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων της πρόσφατης προκήρυξης του εν λόγω Προγράμματος με καταρχήν επτά συμμετοχές με ελάχιστη σύμπραξη που καλύπτει τουλάχιστον τέσσερις χώρες. Επισημαίνεται ότι και το συγκεκριμένο Πιλοτικό Πρόγραμμα υλοποιείται κατόπιν σχετικής πρωτοβουλίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και η έναρξή του προγραμματίζεται στο πλαίσιο της Μαλτέζικης Προεδρίας του Συμβουλίου της Ε.Ε. (πρώτο εξάμηνο 2017).
δ) συνεργασία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης με σκοπό τη συμπερίληψη της οικονομικής ενδυνάμωσης των γυναικών ως εργαλείο εξωτερικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η συγκεκριμένη πρωτοβουλία εστιάζει στη διεθνοποίηση των δραστηριοτήτων των Ευρωπαίων γυναικών επιχειρηματιών και στην εδραίωση ανοικτών οριζόντων σε συνάρτηση με τις αναρίθμητες ευκαιρίες των οικονομιών των χωρών των Ομάδων G7 (έμφαση στις χώρες ΗΠΑ, Καναδάς και Ιαπωνία) και G20 (έμφαση σε χώρες της Λατινικής Αμερικής).
ε) δημιουργία της διαδικτυακής πύλης για τη γυναικεία επιχειρηματικότητα με τίτλο “WE-gate” ως σημείο μίας στάσης με το μήνυμα “WE-gate Opens Doors / Το WE-gate Ανοίγει Πόρτες” για ενημέρωση, ευαισθητοποίηση, δικτύωση και υποστήριξη των γυναικών που επιθυμούν να δραστηριοποιηθούν στον επιχειρηματικό χώρο σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο.
στ) λειτουργία του «Ευρωπαϊκού Δικτύου των Πρέσβεων για τις Μικρές και Μεσαίες Επιχειρήσεις (“SME Envoys”)» και του «Ευρωπαϊκού Δικτύου για τη Γυναικεία Επιχειρηματικότητα (WES)». Όσον αφορά το πρώτο Δίκτυο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποσκοπεί στο συντονισμό των δράσεων των Κρατών-Μελών για την ενίσχυση των ΜΜΕ και κάθε χώρα ορίζει εκπρόσωπό της (συνήθως από το Υπουργείο Οικονομίας & Ανάπτυξης) ως εθνικό σημείο επαφής. Σε σχέση με το δεύτερο Δίκτυο, αυτό εστιάζει στην αναβάθμιση της γυναικείας επιχειρηματικότητας στην Ευρώπη και η χώρα μας εκπροσωπείται από τον κρατικό φορέα ισότητας των φύλων, ο οποίος βρίσκεται σε στενή συνεργασία με τις αντίστοιχες Δημόσιες Αρχές και τους κοινωνικούς εταίρους υπέρ της οικονομικής ενδυνάμωσης του γυναικείου πληθυσμού.
ζ) η Επιτροπή Περιφερειών της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει θεσπίσει το βραβείο για την Καλύτερη Επιχειρηματική Περιφέρεια της Ε.Ε. με σκοπό τη δημιουργία τοπικών πυρήνων ουσιαστικής ανάπτυξης των ΜΜΕ κατά το πρότυπο της αμερικανικής Silicon Valley. Το 2016 το βραβείο απονεμήθηκε στην Περιφέρεια της Malopolska από την Πολωνία (έδρα της Περιφέρειας είναι η Κρακοβία).
Η Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων συμμετείχε ενεργά σε όλες τις εργασίες της Συνόδου και επιβεβαιώθηκε για ακόμα μία φορά η θετική εικόνα της Υπηρεσίας μας σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η εξωστρέφεια του κρατικού φορέα ισότητας των φύλων επικροτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η δραστηριοποίηση της Γ.Γ.Ι.Φ. για την ουσιαστική ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών και στο θεματικό πεδίο της οικονομίας επαινέθηκε στο πλαίσιο των ολοήμερων εργασιών του Ευρωπαϊκού Δικτύου WES την Τετάρτη 23 Νοεμβρίου 2016.
Ειδικά, η δημόσια δράση ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης της Διεύθυνσης Ανάπτυξης & Υποστήριξης Πολιτικών Ισότητας των Φύλων της Γ.Γ.Ι.Φ. για τη διαδικτυακή πύλη WE–gate θεωρήθηκε ως καλή πρακτική και χάρη σε αυτήν η Ελλάδα συμπεριλαμβάνεται στην πρώτη πεντάδα των χωρών από τον παγκόσμιο ιστό με βάση τους αριθμούς επισκεψιμότητας της πύλης WE-gate (την πρώτη θέση κατέχουν οι ΗΠΑ σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία της Γενικής Διεύθυνσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Ανάπτυξη και τις Επιχειρήσεις, η οποία διαχειρίζεται την εν λόγω πύλη μέσω αναδόχου).
Ένα θέμα, το οποίο παραμένει ανοικτό αρκετά χρόνια, είναι η αποδοχή από όλα τα Κράτη-Μέλη ενός κοινού ορισμού για τη γυναικεία επιχειρηματικότητα. Δεν υπάρχει κοινή γραμμή σε όλες τις χώρες (π.χ. ορισμένες χώρες εστιάζουν στα αυτοαπασχολούμενα άτομα, ενώ άλλες συμπεριλαμβάνουν στην επιχειρηματικότητα την άσκηση ελεύθερου ιατρικού επαγγέλματος), ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συνήθως χρησιμοποιεί τον ακόλουθο ορισμό για τον σχεδιασμό και την άσκηση πολιτικής: τουλάχιστον το 50%+ της ιδιοκτησίας ανήκει σε γυναίκα και η ουσιαστική/ενεργητική διαχείριση μίας επιχείρησης ασκείται από γυναίκα (σωρευτικά και οι δύο προϋποθέσεις). Η επίλυση του ζητήματος απαιτεί πολιτική συμφωνία, γι’ αυτό και ο ρόλος των «Εθνικών Πρεσβευτών για τις ΜΜΕ» είναι καθοριστικός για την εξεύρεση κοινά αποδεκτής λύσης.
Η επόμενη Σύνοδος για τις ΜΜΕ θα πραγματοποιηθεί το δεύτερο εξάμηνο του 2017 στο πλαίσιο της Εσθονικής Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Εσθονία θεωρείται εντός και εκτός της Ε.Ε. πρωταθλήτρια στην ηλεκτρονική διακυβέρνηση και κάθε μήνα έχει θεσπιστεί συνάντηση της κοινότητας των νέων επιχειρηματιών με τον Πρωθυπουργό της χώρας για ταχεία και αειφόρο διευθέτηση των ζητημάτων που σχετίζονται με την επιχειρηματική δραστηριότητα.
