Η συμμετοχή των γυναικών στην έρευνα και την ανάπτυξη στην Ελλάδα το έτος 2023

Τον Δεκέμβριο του 2023 το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου (ΕΚΤ) ενημέρωσε εγγράφως τη Γ.Γ.Ι.Α.Δ. για την πρόσφατη έκδοση του Κέντρου με τίτλο «Η συμμετοχή των γυναικών στην έρευνα και την ανάπτυξη στην Ελλάδα. Έκδοση 2023». Η 36σέλιδη έκδοση αναλύει τη συμμετοχή των γυναικών στους/στις νέους/-ες διδάκτορες/-ισσες που αναγορεύονται από τα ελληνικά Πανεπιστήμια, στο ακαδημαϊκό-διδακτικό προσωπικό, καθώς και στο συνολικό προσωπικό που απασχολείται σε ερευνητικές και αναπτυξιακές δραστηριότητες και το ερευνητικό προσωπικό της χώρας σε όλους τους τομείς της οικονομίας, σε εθνικά έργα και δράσεις υποστήριξης των νέων επιστημόνων:

https://metrics.ekt.gr/sites/metrics-ekt/files/ekdoseis-pdf/2023/WomenRD_Greece_Edition2023_el_0.pdf.

Αξίζει να επισημανθεί ότι η παραγωγή των εν λόγω εθνικών στατιστικών πραγματοποιείται από το ΕΚΤ, φορέα και εθνική αρχή του Ελληνικού Στατιστικού Συστήματος.

Ακολουθούν ορισμένα χαρακτηριστικά ευρήματα:

1) Λαμβάνοντας υπόψη την ηλικία των νέων διδακτόρων, προκύπτει, ότι το 2022 οι γυναίκες διδάκτορες έως 35 ετών αποτελούν το 40,7% του συνόλου των γυναικών διδακτόρων, ενώ το 35,2% του συνόλου αυτού αποτελείται από γυναίκες 36-44 ετών. Αντίστοιχα, οι άνδρες έως 35 ετών αποτελούν το 38,2% του συνόλου των ανδρών διδακτόρων, ενώ το 37,8% του συνόλου αυτού αποτελείται από άνδρες 36-44 ετών. Παρεμφερή ποσοστά σημειώνονται και για τα υπόλοιπα εξεταζόμενα έτη.

2) Για το 2022, η υψηλότερη συμμετοχή των γυναικών σημειώνεται στο επιστημονικό πεδίο των Κοινωνικών Επιστημών (54,5%) με πολύ μικρή διαφορά από το πεδίο των Ανθρωπιστικών Επιστημών και Τεχνών (54,4%). Ακολουθεί το επιστημονικό πεδίο των Γεωπονικών Επιστημών και της Κτηνιατρικής (53,6%) και το πεδίο της Ιατρικής και Επιστημών Υγείας (51,6%). Χαμηλότερη συμμετοχή των γυναικών καταγράφεται στα επιστημονικά πεδία των Φυσικών Επιστημών (43,9%) και των Επιστημών Μηχανικού και Τεχνολογίας (27,3%).

3) Διαχρονικά, τα έτη ολοκλήρωσης των διδακτορικών σπουδών των γυναικών παρουσιάζουν μικρές αυξομειώσεις. Ενδεικτικά, τα ποσοστά των γυναικών, για διάρκεια σπουδών ως 4 έτη, είναι τα εξής: 19,2% το 2015, 21,7% το 2016, 20,6% το 2017, 22,7% το 2018, 20,6% το 2019, 24,7% το 2020 και 22,9% το 2021.

4) Τα τελευταία έτη σημειώνεται αύξηση των μεριδίων των γυναικών σε όλες τις βαθμίδες ακαδημαϊκού προσωπικού. Συγκεκριμένα, στη βαθμίδα Γ (Επίκουρος/-η Καθηγητής/-τρια) καταγράφεται αύξηση από 35,0% το 2012 σε 40,0% το 2022, στη βαθμίδα Β (Αναπληρωτής/-τρια Καθηγητής/-τρια) από 29,4% σε 33,8% και στη βαθμίδα Α (Καθηγητής/-τρια) από 19,6% σε 24,3%.

5) Η υψηλότερη συγκέντρωση των γυναικών στις χαμηλότερες ακαδημαϊκές βαθμίδες καταγράφεται στο σύνολο των 27 Κρατών-Μελών της Ε.Ε., τα οποία έχουν κοινοποιήσει στην Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία/Eurostat το τελικό ποσοστό (%) των γυναικών ανά βαθμίδα ακαδημαϊκού προσωπικού για το 2021. Σύμφωνα με τον δείκτη “Researchers in the Higher Education sector by seniority category” της Eurostat, που περιέχει στατιστικά στοιχεία και δείκτες για τη διάσταση του φύλου στην Έρευνα και την Καινοτομία, η συμμετοχή των γυναικών στη βαθμίδα Γ ξεκινά από το 40,6 % και καταλήγει σε 24,7% στη βαθμίδα Α.

6) Σύμφωνα με τα επίσημα στατιστικά στοιχεία για το 2021, το συνολικό προσωπικό που απασχολείται στην έρευνα και την ανάπτυξη (Ε&Α) στην Ελλάδα ανέρχεται σε 115.637 άτομα. Από αυτά, οι 49.546 είναι γυναίκες, με το σχετικό ποσοστό να ανέρχεται σε 42,8%. Με βάση το ποσοστό αυτό, η Ελλάδα κατατάσσεται 7η μεταξύ των 27 Κρατών-Μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

7) Στον τομέα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης απασχολούνται συνολικά 27.341 γυναίκες σε δραστηριότητες Ε&Α (ερευνήτριες και λοιπό προσωπικό) και αποτελούν το 48,3% του συνολικού προσωπικού Ε&Α του τομέα. Στον κρατικό τομέα απασχολούνται 14.038 γυναίκες (44,1% του συνολικού προσωπικού Ε&Α του τομέα), ενώ στον τομέα των επιχειρήσεων απασχολούνται 7.843 γυναίκες (29,5% του συνολικού προσωπικού Ε&Α του τομέα). Οι γυναίκες που απασχολούνται στον τομέα των ιδιωτικών μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων αριθμούν τα 324 άτομα (53,7% του συνολικού προσωπικού Ε&Α του τομέα).

8) Το 2021 το ερευνητικό προσωπικό στην Ελλάδα ήταν 76.660 άτομα, εκ των οποίων 29.688 γυναίκες, με το σχετικό ποσοστό να διαμορφώνεται στο 38,7%. Με βάση το ποσοστό αυτό, η Ελλάδα κατατάσσεται 10η μεταξύ των χωρών της Ε.Ε.

Η συγκεκριμένη εμπεριστατωμένη δημόσια δράση ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης της Γ.Γ.Ι.Α.Δ. εντάσσεται στα θεματικά πεδία «Γυναίκες και Εκπαίδευση» και «Γυναίκες και Οικονομία» και υλοποιείται στο πλαίσιο αξιοποίησης όλων των εργαλείων στον αγώνα για την επίτευξη της ουσιαστικής ισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών, σύμφωνα και με τις κατευθυντήριες γραμμές των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης (Ατζέντα 2030).