Ενημερωτική Έκθεση για τις εργασίες της Ομάδας Υψηλού Επιπέδου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ένταξη της διάστασης του φύλου σε όλες τις πολιτικές και δράσεις (Βαλέτα, 1-2/2/2017)
Το διήμερο 1-2 Φεβρουαρίου 2017 πραγματοποιήθηκαν οι εργασίες της Ομάδας Υψηλού Επιπέδου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ένταξη της διάστασης του φύλου σε όλες τις πολιτικές και δράσεις. Η εκδήλωση διοργανώθηκε στο πλαίσιο της Μαλτέζικης Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ιανουάριος-Ιούνιος 2017) με τη συμμετοχή εκπροσώπων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της Γενικής Γραμματείας του Συμβουλίου και των κρατικών φορέων ισότητας των φύλων των 28 Κρατών-Μελών. Κατόπιν απόφασης της κας Γενικής Γραμματέα Ισότητας των Φύλων, η χώρα μας εκπροσωπήθηκε από τον κ.Διευθυντή Ανάπτυξης & Υποστήριξης Πολιτικών Ισότητας των Φύλων της Γ.Γ.Ι.Φ.
Τα κύρια σημεία της Συνάντησης συνοψίζονται ως εξής:
Α. Απολογισμός των πρόσφατων εκ περιτροπής Προεδριών του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Οι βασικές προτεραιότητες των πλέον πρόσφατων Προεδριών του Συμβουλίου της Ε.Ε. από τις χώρες Σλοβακία και Μάλτα αποτυπώνονται ως ακολούθως:
Τόσο η Σλοβακία όσο και η Μάλτα ανέλαβαν την εκ περιτροπής Προεδρία για πρώτη φορά από την ένταξή τους στην Ένωση μετά τη διεύρυνση του 2004. Η Σλοβακία τέθηκε επικεφαλής το δεύτερο εξάμηνο του 2016 και οι δύο κύριες δράσεις ύψιστης πολιτικής σημασίας σε θέματα ισότητας των φύλων αποτυπώνονται στη διοργάνωση Ευρωπαϊκού Συνεδρίου για την εναρμόνιση οικογενειακής, προσωπικής και επαγγελματικής ζωής (Μπρατισλάβα, 20-21/9/2016), καθώς και η υιοθέτηση από το Συμβούλιο Υπουργών Απασχόλησης και Κοινωνικής Πολιτικής Συμπερασμάτων για την αντιμετώπιση της φτώχειας του γυναικείου πληθυσμού, τα οποία βασίστηκαν σε σχετική Έκθεση του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου για την Ισότητα των Φύλων.
Όσον αφορά την Μάλτα, η οποία θα βρίσκεται στο τιμόνι της Ε.Ε. μέχρι την 30ή Ιουνίου 2017, οι πρωτοβουλίες της εστιάζουν στο φαινόμενο του ειδεχθούς φαινομένου της βίας κατά των γυναικών, καθώς και στην υιοθέτηση Συμπερασμάτων από το Συμβούλιο με θέμα την αναβάθμιση των δεξιοτήτων ανδρών και γυναικών, προκειμένου να επιτευχθεί η αναβάθμιση της θέσης όλων των εργαζομένων απέναντι στις προκλήσεις του ανταγωνισμού και της παγκοσμιοποίησης. Ειδικά για το ζήτημα της έμφυλης βίας, η Μαλτέζικη Προεδρία διοργάνωσε Ευρωπαϊκό Συνέδριο με αυτό το θέμα στις 3/2/2017, ενώ παράλληλα η αρμόδια Υπουργός της χώρας τέθηκε επικεφαλής μίας ευρύτατης εκστρατείας ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης πολιτών και φορέων για την καταπολέμηση του φαινομένου. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται η δημοσίευση σχετικού άρθρου στην έγκυρη εφημερίδα της Μάλτας “Times of Malta”, το οποίο συνυπογράφεται και από την αρμόδια Επίτροπο Δικαιοσύνης, Καταναλωτών και Ισότητας των Φύλων της Ε.Ε.: http://www.timesofmalta.com/articles/view/20170203/opinion/Violence-against-women-a-European-Union-concern.638434 .
Την 1η Ιουλίου 2017 ξεκινάει μία καινούργια Τριμερής Προεδρία (Εσθονία, Βουλγαρία, Αυστρία), η οποία θα διαρκέσει έως την 31η Δεκεμβρίου 2018. Οι προτεραιότητες της Εσθονικής Προεδρίας αφορούν τον έμφυλο διαχωρισμό στους τομείς της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, της κατάρτισης και της αγοράς εργασίας και τις επιπτώσεις του στις μισθολογικές απολαβές ανδρών και γυναικών (μισθολογικό χάσμα λόγω φύλου). Επισημαίνεται ότι η Εσθονία εντάσσεται στη δεκάδα των χωρών της διεύρυνσης του 2004 και θα αναλάβει για πρώτη φορά την εκ περιτροπής Προεδρία του Συμβουλίου, όπως και η Βουλγαρία, η οποία όμως έγινε μέλος της Ε.Ε. το 2007.
Β. Συμμετοχή των γυναικών στο Δ.Σ. των εισηγμένων εταιρειών
Τόσο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή όσο και η Μαλτέζικη Προεδρία του Συμβουλίου της Ε.Ε. στηρίζουν με θέρμη τη γνωστή Πρόταση Οδηγίας για την ισόρροπη συμμετοχή των δύο φύλων στο Διοικητικό Συμβούλιο των εισηγμένων στο Χρηματιστήριο εταιρειών. Το 2016 οι διαπραγματεύσεις διεκόπησαν σε επίπεδο Ομάδας Εργασίας της Γενικής Γραμματείας του Συμβουλίου λόγω της αντίθετης γνώμης στη μορφή Οδηγίας από τις χώρες που ασκούσαν την Προεδρία, δηλαδή την Ολλανδία και τη Σλοβακία.
Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία της Eurostat, τα οποία δημοσιοποιήθηκαν τον Οκτώβριο του 2016, ο σημερινός μέσος όρος των γυναικών στο Δ.Σ. των μεγαλύτερων εισηγμένων εταιρειών στην Ευρώπη των 28 είναι μόλις 23,9%. Τα υψηλότερα ποσοστά καταγράφονται στις χώρες Γαλλία με 41,2%, Σουηδία με 36,9% και Ιταλία με 32,3%, ενώ την πρωτιά από το τέλος καταλαμβάνουν η Μάλτα με 4,5%, η Εσθονία με 8,8% και η Ελλάδα με 9,1%. Την τελική πεντάδα με τα πλέον χαμηλά ποσοστά συμπληρώνουν η Τσεχία και η Ρουμανία με ισοψηφία της τάξης του 10,1% και ακολουθεί η Κύπρος με 10,8%.
Η Πρόταση Οδηγίας εξασφαλίζει στις γυναίκες ένα υψηλό ποσοστό 40% αναφορικά με τη συμμετοχή τους στο Δ.Σ. των εισηγμένων εταιρειών και στηρίζεται, μεταξύ άλλων, στο γεγονός ότι χώρες όπως η Γαλλία και η Ιταλία έχουν θεσπίσει εθνική νομοθεσία υπέρ της ισόρροπης συμμετοχής ανδρών και γυναικών στα οικονομικά κέντρα λήψης αποφάσεων, διαφορετικά ο δρόμος για την ουσιαστική ισότητα των φύλων θα παρέμενε εξαιρετικά μακρύς. Οι διαπραγματεύσεις αναμένεται να ξαναρχίσουν εντός του τρέχοντος εξαμήνου, με αμφίβολα όμως αποτελέσματα λόγω της ισχυρής μειοψηφίας Κρατών-Μελών κατά της μορφής της Οδηγίας και υπέρ ενός συστήματος εθελοντικής βάσης/Σύστασης.
Γ. Χρηματοδότηση από την Ε.Ε. δράσεων στο θεματικό πεδίο «Βία κατά των Γυναικών»
Το 2017 έχει ανακηρυχθεί άτυπα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως Ευρωπαϊκό Έτος ενάντια στην έμφυλη βία. Δεν θα μπορούσε να πράξει πολύ διαφορετικά εάν αναλογιστούμε τα ευρήματα της πρόσφατης έρευνας του Ευρωβαρόμετρου για το φαινόμενο της βίας κατά των γυναικών, τα οποία δημοσιοποιήθηκαν την 25η Νοεμβρίου 2016 με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα για την καταπολέμηση της βίας σε βάρος των γυναικών:
α) το 22% των πολιτών της Ε.Ε. συμφωνεί ότι οι γυναίκες συχνά υπερβάλουν σε σχέση με την παρενόχληση και το βιασμό
β) το 17% των πολιτών της Ε.Ε. συμφωνεί ότι η βία κατά των γυναικών συχνά προκαλείται από το θύμα
γ) το 27% των πολιτών της Ε.Ε. θεωρεί ότι η σεξουαλική συνεύρεση χωρίς συναίνεση μπορεί να δικαιολογηθεί.
Σε αυτό το αρνητικό περιβάλλον, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε τη διάθεση έξι εκατομμυρίων ευρώ για τη χρηματοδότηση προγραμμάτων με την εξής θεματολογία:
1) προώθηση της πρόσβασης στη δικαιοσύνη, υποστήριξη των θυμάτων έμφυλης βίας και αντιμετώπιση των δραστών
2) πρόληψη της έμφυλης βίας, ειδικά μέσω της ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των κοριτσιών και των αγοριών για το θέμα.
Και οι δύο προσκλήσεις απευθύνονται σε Δημόσιες Αρχές, Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις και λοιπούς φορείς της κοινωνίας των πολιτών. Ως καταληκτική ημερομηνία για την ηλεκτρονική υποβολή προτάσεων έχει οριστεί από την Ε.Ε. η 8η Μαρτίου 2017.
Δ. Αναδιάρθρωση της διοικητικής δομής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε θέματα ισότητας των φύλων
Το Κολλέγιο των Επιτρόπων αποφάσισε πρόσφατα τη διοικητική αναδιάρθρωση των Υπηρεσιών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Σχετικά με τα θέματα ισότητας των φύλων, υπογραμμίζονται τα κάτωθι:
α) το χαρτοφυλάκιο της Επιτρόπου παραμένει το ίδιο: «Δικαιοσύνη, Καταναλωτές και Ισότητα των Φύλων» (το γεγονός ότι ο όρος «ισότητα των φύλων» αναφέρεται ρητά στην επίσημη ονομασία, φανερώνει την ισχυρή πολιτική βούληση του εν ενεργεία Κολλεγίου για την προώθηση των σχετικών ζητημάτων)
β) τα ζητήματα ισότητας εξακολουθούν να υπάγονται στη «Γενική Διεύθυνση Δικαιοσύνης και Καταναλωτών»
γ) μετονομασία της μέχρι πρόσφατα «Διεύθυνσης Ισότητας» σε «Διεύθυνση Ισότητας και Ιθαγένειας της Ένωσης»
δ) διάρθρωση της εν λόγω Διεύθυνσης σε τρία Τμήματα:
– Μη Διάκριση και Συντονισμός θεμάτων πληθυσμών Ρομά
– Ισότητα των Φύλων
– Δικαιώματα της Ιθαγένειας της Ένωσης και Ελεύθερη Διακίνηση.
Επισημαίνεται ότι το Τμήμα Ισότητας των Φύλων ασχολείται πλέον τόσο με τη νομοθεσία όσο και με τις αντίστοιχες πολιτικές (συγχώνευση των δύο αρμοδιοτήτων σε μία Μονάδα σε αντίθεση με το προηγούμενο καθεστώς, όπου οι δύο αυτές αρμοδιότητες υπάγονταν σε διαφορετικές Μονάδες).
Ε. Η παρουσία της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων υπήρξε, όπως πάντα, δραστήρια και εποικοδομητική καθόλη τη διάρκεια των εργασιών της διήμερης Συνάντησης. Με την κατάλληλη προετοιμασία εντός Ελλάδος και τη δραστηριοποίηση εντός Ε.Ε., η Ελλάδα, μέσω της Γ.Γ.Ι.Φ., επέτυχε να συγκεντρώσει τα θετικά σχόλια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των υπολοίπων Κρατών-Μελών. Πιο συγκεκριμένα:
1) Τα μέλη της Ομάδας Υψηλού Επιπέδου της Ε.Ε. για το gender mainstreaming ενημερώθηκαν εκτενώς από τον εκπρόσωπο της Γ.Γ.Ι.Φ. για τις πλέον πρόσφατες πρωτοβουλίες και δράσεις του κρατικού φορέα ισότητας των φύλων, ενώ παράλληλα επετεύχθη η ισχυροποίηση της δικτύωσης της Γ.Γ.Ι.Φ. με τις αντίστοιχες Αρχές των υπολοίπων 27 Κρατών-Μελών.
2) Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκφράστηκε με τα πλέον θερμά λόγια για το εκτεταμένο δίκτυο δράσεων ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης της Γ.Γ.Ι.Φ., οι οποίες υλοποιούνται με πρωτοβουλία του αρμόδιου Διευθυντή Ανάπτυξης & Υποστήριξης Πολιτικών Ισότητας των Φύλων της Υπηρεσίας μας, με αμοιβαίο όφελος σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.
3) Έγινε εκτενής παρουσίαση της πρόσφατης αναγνώρισης του έργου της Γ.Γ.Ι.Φ. μέσω της σχετικής Έκθεσης του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών για την πορεία υλοποίησης των Αναπτυξιακών Στόχων της Χιλιετίας και τη διασύνδεσή τους με τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης (Ατζέντα 2030) ενόψει της 61ης Συνόδου της Επιτροπής του ΟΗΕ για το Καθεστώς των Γυναικών.
4) Τέλος, ειδική αναφορά έγινε στην εποικοδομητική συνεργασία της Γ.Γ.Ι.Φ. με τη Σουηδική Πρεσβεία για υλοποίηση δράσεων κοινού ενδιαφέροντος, στη δικτύωση με Φινλανδές επιχειρηματίες μέσω του GAIA, καθώς και στην επιτάχυνση των διαδικασιών για την κύρωση από την Ελλάδα της Σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας μέσω της πρωτοβουλίας της Γ.Γ.Ι.Φ. για τη σύνταξη σχετικού Πορίσματος και την παράδοσή του στο Υπουργείο Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στις 21/12/2016.
