Οι βασικοί άξονες της δραστηριοποίησης της Γ.Γ.Ι.Α.Δ. στον τομέα της τεκμηρίωσης μέσω του Παρατηρητηρίου Ισότητας των Φύλων το έτος 2023
Οι βασικοί άξονες της δραστηριοποίησης του κρατικού φορέα ισότητας των φύλων στον τομέα της τεκμηρίωσης μέσω του Παρατηρητηρίου Ισότητας των Φύλων το έτος 2023.
ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ: «Ενημερωτικά Σημειώματα με α/α 33,34,35»
Α. Στο 33ο Ενημερωτικό Σημείωμα (Μάιος 2023) του Παρατηρητηρίου Ισότητας των Φύλων παρουσιάζονται στατιστικά στοιχεία για την απασχόληση των μεταναστριών στην Ελλάδα (ειδική έρευνα ad hoc της ΕΛΣΤΑΤ για τη θέση στην αγορά εργασίας των μεταναστριών/-τών και των άμεσων απογόνων τους, η οποία διεξήχθη παράλληλα με την Έρευνα Εργατικού Δυναμικού και καλύπτει τα τέσσερα τρίμηνα του 2022 σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στον Εκτελεστικό Κανονισμό 2019/2240 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής):
Τα κύρια σημεία του 7σέλιδου Ε.Σ. συνοψίζονται ως ακολούθως:
1) Το ποσοστό απασχόλησης είναι σχεδόν ίδιο για τα άτομα που έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα με Έλληνες γονείς και για τα άτομα που έχουν γεννηθεί στο εξωτερικό (50,4% και 50,7%, αντίστοιχα). Αντίθετα, το ποσοστό απασχόλησης είναι πολύ μικρότερο (33,4%) για τις/τους μετανάστριες/-ες δεύτερης γενιάς.
2) Αναλύοντας την κατάσταση απασχόλησης κατά ομάδες ηλικιών, φαίνεται ότι αυτή η διαφορά στο επίπεδο απασχόλησης των μεταναστριών/-τών δεύτερης γενιάς εξηγείται από τη διαφορετική ηλικιακή σύνθεση αυτής της κατηγορίας του πληθυσμού: λόγω του μεγάλου ποσοστού ατόμων ηλικίας 15-24 ετών μεταξύ των μεταναστριών/-τών δεύτερης γενιάς, είναι η ομάδα με τη μεγαλύτερη συμμετοχή στην εκπαίδευση.
3) Στην ηλικιακή ομάδα 25-44 ετών το ποσοστό απασχόλησης των μεταναστριών/-τών δεύτερης γενιάς είναι σχεδόν ίδιο με το ποσοστό απασχόλησης των Ελληνίδων/-ων χωρίς μεταναστευτικό υπόβαθρο.
4) Τα άτομα που έχουν γεννηθεί στο εξωτερικό, εμφανίζουν το μεγαλύτερο ποσοστό ανέργων καθώς και τη μικρότερη συμμετοχή στην εκπαίδευση.
5) Το 2,6% των μεταναστριών είχε ως κυριότερο εμπόδιο την ανεπαρκή γνώση της ελληνικής γλώσσας.
6) Το 1,8% των μεταναστριών είχε ως κυριότερο εμπόδιο τη μη αναγνώριση τίτλων σπουδών που αποκτήθηκαν στο εξωτερικό.
7) Το 1,1% των μεταναστριών αντιμετώπισε περιορισμούς στο δικαίωμα εργασίας.
8) Το 3,1% των μεταναστριών αντιμετώπισε διακρίσεις λόγω καταγωγής.
9) Στις μεταναστευτικές ροές προηγείται ποσοτικά, αλλά και συνήθως χρονικά, η μετανάστευση των ανδρών, ανεξάρτητα της εύρεσης εργασίας πριν ή μετά την μετανάστευση, και έπεται ποσοτικά, και συνήθως χρονικά, αυτή των μεταναστριών κυρίως για οικογενειακούς λόγους.
Β. Το 34ο Ενημερωτικό Σημείωμα (Αύγουστος 2023) αντλεί στοιχεία από την Έρευνα Εισοδήματος και Συνθηκών Διαβίωσης των Νοικοκυριών έτους 2022 της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ:16-5-2023) και εστιάζει στην έμφυλη διάσταση της υγείας: https://isotita.gr/wp-content/uploads/2023/09/34th-Observatory-newsletter-Women-and-Health.pdf.
Τα βασικά σημεία αυτού συνοψίζονται ως ακολούθως:
1) χρόνιο πρόβλημα ή χρόνια πάθηση δηλώνουν περίπου 3 στις 10 γυναίκες (27,0%) και 2 στους 10 άνδρες (22,6%)
2) 1 στους 2 άνδρες (50,3%) είναι υπέρβαρος, ενώ η αναλογία υπέρβαρων γυναικών είναι περισσότερες από 3 στις 10 (35,6%)
3) διαφοροποιήσεις παρατηρούνται ως προς το φύλο στα ποσοστά του πληθυσμού ηλικίας 16 ετών και άνω που καπνίζουν καθημερινά: περίπου 3 στους 10 (30,4%) άνδρες ηλικίας 16 ετών και άνω και λιγότερες από 2 στις 10 (18,4%) γυναίκες ηλικίας 16 ετών και άνω.
Γ. Το 35ο Ενημερωτικό Σημείωμα (Οκτώβριος 2023) παρουσιάζει στατιστικά στοιχεία της Έρευνας Εισοδήματος και Συνθηκών Διαβίωσης των Νοικοκυριών έτους 2022 την οποία διεξήγαγε η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) και δημοσιεύθηκε στις 16 Μαΐου 2023: https://isotita.gr/wp-content/uploads/2023/11/35o-enimerotiko-Gynaikes-kai-poiotita-zohs.pdf.
Τα βασικά σημεία αυτού συνοψίζονται ως ακολούθως:
1) Το 7,2% των γυναικών ηλικίας 16 ετών και άνω δήλωσε ότι εξασκεί καθημερινά κάποια δραστηριότητα, όπως μουσική/παίξιμο μουσικών οργάνων, τραγούδι, χορό, θέατρο, φωτογραφία, ζωγραφική, χειροτεχνίες, χαρακτική, συγγραφή ποιημάτων κ.λπ., το 9,6% κάθε εβδομάδα, αλλά όχι κάθε ημέρα, ενώ το 61,5% δεν εξασκεί καμία δραστηριότητα.
2) Το 6,8% των ανδρών ηλικίας 16 ετών και άνω δήλωσε ότι εξασκεί καθημερινά κάποια δραστηριότητα, όπως μουσική/παίξιμο μουσικών οργάνων, τραγούδι, χορό θέατρο, φωτογραφία, ζωγραφική, χειροτεχνίες, χαρακτική, συγγραφή ποιημάτων κλπ, το 9,0% κάθε εβδομάδα, αλλά όχι κάθε ημέρα, ενώ το 62,9% δεν εξασκεί καμία δραστηριότητα.
3) Το 34,5% των γυναικών ηλικίας 16 ετών και άνω δήλωσε ότι διάβασε 1 έως 4 βιβλία κατά τους τελευταίους12 μήνες, το 9,6% διάβασε 5 έως 9 βιβλία και το 5,5% τουλάχιστον 10 βιβλία. Το 9,0% δεν διάβασε βιβλία γιατί δεν έχει χρόνο ενώ, δεν τους ενδιαφέρει ή δεν τους αρέσει το 35,5%.
4) Το 26,6% των ανδρών ηλικίας 16 ετών και άνω δήλωσε ότι διάβασε 1 έως 4 βιβλία κατά τους τελευταίους 12 μήνες, το 5,9% διάβασε 5 έως 9 βιβλία και το 3,5% τουλάχιστον 10 βιβλία. Το 10,6% δεν διάβασε βιβλία γιατί δεν έχει χρόνο ενώ, δεν τους ενδιαφέρει ή δεν τους αρέσει το 47,3%.
5) Το 34,5% των γυναικών άνω των 16 ετών δήλωσε ότι διάβασε 1 έως 4 βιβλία, το 9,6% δήλωσε ότι διάβασε 5 έως 9 βιβλία, το 5,5% διάβασε 10 ή περισσότερα βιβλία ενώ το 50,4% δήλωσε ότι δεν διάβασε κανένα βιβλίο.
6) Το 26,4% των ανδρών άνω των 16 ετών δήλωσε ότι διάβασε 1 έως 4 βιβλία, το 5,9% δήλωσε ότι διάβασε 5 έως 9 βιβλία, το 3,5% διάβασε 10 ή περισσότερα βιβλία ενώ το 57,0% δήλωσε ότι δεν διάβασε κανένα βιβλίο.
7) Σχετικά με τον βαθμό ικανοποίησης του πληθυσμού 16 ετών και άνω για το έτος 2022, το 5,2% δήλωσε ότι είναι πλήρως ικανοποιημένο από την ζωή του, ενώ το 1,1% δήλωσε ότι δεν είναι καθόλου ικανοποιημένο. Εδώ, αξίζει να σημειώσουμε πως το 62,0% του γενικού πληθυσμού δήλωσε βαθμό ικανοποίησης από την ζωή του «7» (κλίμακα 0-10).
ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ: «Ετήσιες Εκθέσεις για την Τοπική Αυτοδιοίκηση και την Έμφυλη Βία»
Α. Ετήσια Έκθεση για την ισότητα των φύλων στην ελληνική τοπική αυτοδιοίκηση το έτος 2022 (Σεπτέμβριος 2023).
Στον ιστότοπο της «Γενικής Γραμματείας Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων» του «Υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας» έχει αναρτηθεί η ηλεκτρονική έκδοση με τίτλο «Ετήσια Έκθεση 2022: Η Εφαρμογή των Πολιτικών Ισότητας των Φύλων στους Δήμους και τις Περιφέρειες»: https://isotita.gr/wp-content/uploads/2023/10/Etisia-Ekthesi-2022-Dimoi-kia-Perifereies.pdf.
Πρόκειται για ένα κατατοπιστικό και άκρως χρηστικό κείμενο συνολικής έκτασης 41 σελίδων με τις δράσεις των ΟΤΑ α’ και β’ βαθμού υπέρ της ισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών με έτος αναφοράς το 2022. Επισημαίνεται ότι η Γ.Γ.Ι.Α.Δ. διεξήγαγε και φέτος, όπως και τα τελευταία πέντε χρόνια, πρωτογενή έρευνα την οποία απηύθυνε στο σύνολο των Δήμων και των Περιφερειών της χώρας.
Τα Τμήματα που συνεργάστηκαν για την διεξαγωγή της έρευνας, ανήκουν στη «Διεύθυνση Σχεδιασμού, Δημιουργίας Προτύπων και Παρακολούθησης Πολιτικών Ισότητας των Φύλων» και είναι τα παρακάτω:
– «Τμήμα Τεκμηρίωσης, Έρευνας και Ψηφιακής Υποστήριξης (Παρατηρητήριο)»
– «Τμήμα Σχεδιασμού, Δημιουργίας Προτύπων και Ανάπτυξης Πολιτικών Ισότητας των Φύλων»
– «Τμήμα Παρακολούθησης των Πολιτικών Ισότητας των Φύλων».
Η έρευνα περιλαμβάνει είκοσι επτά ερωτήματα στον κύριο κορμό και επτά εισαγωγικά ερωτήματα που σκοπό έχουν την καταγραφή των γενικών στοιχείων κάθε Δήμου και Περιφέρειας και της ιδιότητας της υπεύθυνης/του υπεύθυνου συμπλήρωσης του ερωτηματολογίου. Τα δεκαέξι επόμενα ερωτήματα αφορούν ζητήματα αρμοδιοτήτων, ένταξης, συνεργασιών και παραπομπής θεμάτων ισότητας των φύλων και περιστατικών βίας κατά των γυναικών. Τα υπόλοιπα ερωτήματα αφορούν την περιγραφή των δράσεων, οι οποίες υλοποιήθηκαν από τους ΟΤΑ με σκοπό την προώθηση των πολιτικών ισότητας των φύλων. Τέλος, συμπεριλήφθηκε ένα γενικότερο ερώτημα με σκοπό την καταγραφή των βασικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες του συγκεκριμένου ΟΤΑ.
Το ερωτηματολόγιο διανεμήθηκε αρχικά σε ηλεκτρονική μορφή προς τις Δημοτικές και τις Περιφερειακές Επιτροπές Ισότητας των Φύλων (ΔΕΠΙΣ και ΠΕΠΙΣ) και στη συνέχεια στάλθηκε στα αρμόδια, κατά περίπτωση, όργανα της Διοίκησης για θέματα ισότητας των φύλων, όπου αυτά υπήρχαν.
Από το σύνολο των 332 Δήμων της χώρας στους οποίους στάλθηκαν τα ερωτηματολόγια, απάντησαν 203 Δήμοι, δηλαδή πάνω από το 61%. Το ποσοστό αυτό χαρακτηρίζεται ως αρκετά ικανοποιητικό και είναι υψηλότερο σε σχέση με όλα τα προηγούμενα έτη διεξαγωγής της έρευνας (201 απαντήσεις το 2021, 178 απαντήσεις το 2020, 120 απαντήσεις το 2019, 104 απαντήσεις το 2018, 110 απαντήσεις το 2017).
Β. Η 4η Ετήσια Έκθεση για τη Βία κατά των Γυναικών στην Ελλάδα (Νοέμβριος 2023).
Με αφορμή την «25η Νοεμβρίου-Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών» η Γενική Γραμματεία Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων δημοσιοποίησε την «4η Ετήσια Έκθεση για τη Βία κατά των Γυναικών»: https://isotita.gr/wp-content/uploads/2023/11/4h-ethsia-ekthesi-gia-ti-Via-kata-twn-gynaikwn.pdf.
Η φετινή έκθεση έρχεται ως φυσική συνέχεια των προηγούμενων εκθέσεων, ως μία προσπάθεια να αποτυπωθεί το εύρος των δράσεων και των πολιτικών της για την πρόληψη και αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών, με περίοδο αναφοράς κυρίως σε ό,τι αφορά στα στατιστικά δεδομένα τον Νοέμβριο 2022 έως τον Σεπτέμβριο 2023. Καθίσταται, έτσι, ένα σημαντικό εργαλείο παρακολούθησης ετήσιων πολιτικών, κατευθύνσεων, δράσεων σε θεσμικό επίπεδο, αντιμετώπισης της βίας κατά των γυναικών. Αποτυπώνει την συνεχή και συνολική προσπάθεια της Γ.Γ.Ι.Α.Δ. για την καταγραφή της έμφυλης βίας σε όλες τις εκφάνσεις της και κατ’ επέκταση, την διαμόρφωση πολιτικών για την αντιμετώπισή της.
Το Παρατηρητήριο Ισότητας των Φύλων συνέβαλε στη στατιστική τεκμηρίωση του φαινομένου της βίας κατά των γυναικών. Τονίζεται ότι την περίοδο αναφοράς υποστηρίχθηκαν από τα Συμβουλευτικά Κέντρα του Δικτύου της Γ.Γ.Ι.Α.Δ. ανά την Ελλάδα συνολικά 4.551 γυναίκες επιζήσασες βίας και πολλαπλών διακρίσεων, εκ των οποίων 4.193 έλαβαν υπηρεσίες συμβουλευτικής, καθώς και 358 τρίτα πρόσωπα που έλαβαν, κυρίως, ενημέρωση πάνω στο ζήτημα της έμφυλης βίας. Οι περισσότερες καταγραφές για τους έντεκα μήνες αναφοράς αφορούσαν περιστατικά έμφυλης βίας με ποσοστό 87% (3.981) συγκριτικά με τα περιστατικά πολλαπλών διακρίσεων, που αποτέλεσαν το 13% των καταγραφών (570).
Το επικρατέστερο είδος έμφυλης βίας που ανέφεραν οι εξυπηρετούμενες γυναίκες, ήταν η ενδοοικογενειακή βία (84%). Πολύ λιγότερες ήταν οι γυναίκες που ανέφεραν σεξουαλική παρενόχληση (2%) και βιασμό (2%), ενώ υπήρχαν και εννέα περιπτώσεις trafficking (0,2%). Το 5% των εξυπηρετούμενων γυναικών ανέφερε κάποιο άλλο είδος βίας και το 7% δεν έδωσε αυτά τα στοιχεία.
Αναφορικά με τις ηλικιακές ομάδες των γυναικών που έλαβαν εξειδικευμένες υπηρεσίες στα ΣΚ του Δικτύου Δομών την περίοδο αναφοράς, το μεγαλύτερο ποσοστό (30%) ήταν γυναίκες ηλικίας μεταξύ 36-45 ετών, ακολουθούν οι ηλικιακές ομάδες μεταξύ 46-55 ετών και μεταξύ 26-35 ετών με σχεδόν ίδιο ποσοστό 21% και 20% αντίστοιχα. Σε ποσοστό 9% οι ωφελούμενες ήταν νεαρά κορίτσια έως 25 ετών, 6% γυναίκες μεταξύ 56-60 ετών, ενώ το 8% γυναίκες άνω των 60 ετών. Τέλος, το 6% δεν έδωσε στοιχεία.
ΤΡΙΤΟ ΜΕΡΟΣ: «Επιλεγμένες Δράσεις»
Επιπλέον, το Παρατηρητήριο Ισότητας των Φύλων συνέβαλε με την τεχνογνωσία του στην ανάλυση των στατιστικών στοιχείων από το Δίκτυο Δομών και της Γραμμής SOS 15900 της Γ.Γ.Ι.Α.Δ. για το έτος 2023, καθώς και στην ανάλυση των αποτελεσμάτων των αυτοδιοικητικών εκλογών 2023:
α) 10ο Ενημερωτικό Δελτίο, Ιανουάριος-Μάρτιος 2023: https://isotita.gr/wp-content/uploads/2023/05/10%CE%BF-enimerotiko-01-03.2023.pdf
β) 11ο Ενημερωτικό Δελτίο, Απρίλιος-Ιούνιος 2023: https://isotita.gr/wp-content/uploads/2023/09/11th-Newsletter-04-05.23.pdf
γ) Αποτελέσματα Αυτοδιοικητικών Εκλογών, Οκτώβριος 2023: https://isotita.gr/wp-content/uploads/2023/10/Aftodioikitikes-2023-Enimerotiko-Simeiwma.pdf.
Η συγκεκριμένη εμπεριστατωμένη δημόσια δράση ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης της ηγεσίας της Γ.Γ.Ι.Α.Δ. εντάσσεται στο θεματικό πεδίο «Θεσμικοί Μηχανισμοί για την Ισότητα των Φύλων» και υλοποιείται στο πλαίσιο αξιοποίησης όλων των εργαλείων στον αγώνα για την επίτευξη της ουσιαστικής ισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών, σύμφωνα και με τις κατευθυντήριες γραμμές των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης (Ατζέντα 2030).
